Richtsnoeren MiFID II-vakbekwaamheidseisen
ESMA heeft op 22 maart 2016 richtsnoeren gepubliceerd voor de beoordeling van de vakbekwaamheid van medewerkers van beleggingsondernemingen die klanten informeren of adviseren. Deze richtsnoeren volgen uit MiFID II, waarin de vakbekwaamheidseisen zijn opgenomen. De AFM heeft op 13 november 2017 de Q&A gepubliceerd waarin de uitwerkingen voor de Nederlandse markt zijn opgenomen.
Nieuwe MiFID II-normen
Beleggingsondernemingen moeten met ingang van 3 januari 2018 waarborgen dat het personeel met klantcontact beschikt over de nodige ervaring, kennis en bekwaamheid om aan de nieuwe MiFID II-normen te voldoen. Er wordt daarbij geen onderscheid gemaakt tussen de retailmarkt en de institutionele markt. Zo moeten werknemers die klanten informeren of adviseren, onder meer aantoonbare kennis hebben over de nieuwe MIFID II-klantbedieningsvoorschriften (Know Your Customer rules (KYC); anti witwas regels e.d.).
Ook dient het personeel op de hoogte te zijn van de interne gedragsregels en procedures van de onderneming. In het algemeen kan worden geconstateerd dat niet de diepte van de basiskennis een probleem is, maar de breedte van de vereiste kennisnormen die in de ESMA-richtsnoeren zijn uitgewerkt. Hierdoor bestaan er bij toch overigens uitstekend opgeleide en academisch gevormde mensen, nu toch hiaten in de kennis die op grond van MiFID II voor personen met klantencontact wordt vereist.
AFM
De AFM heeft DSI het mandaat gegeven om de ESMA-vakbekwaamheidseisen uit te voeren. Maar DSI heeft geen exclusiviteit. Financiële instellingen zijn uiteraard zelf verantwoordelijk om aan de wettelijke eisen te voldoen en kunnen ook besluiten deze vakbekwaamheidsvoorschriften in eigen beheer (intern) uit te voeren.
DSI
DSI heeft de verzorging van het gehele opleiding- en kennisonderhoud traject voor de institutionele markt uitbesteed aan CFA-VBA. Voor kennisonderhoud voldoet straks een Permanent Educatie-puntensysteem - ook wel PE-puntensysteem. DSI geregistreerden dienen minimaal 20 PE punten per jaar te behalen. Beleggingsondernemingen die vakbekwaamheid in eigen beheer onderhouden, kunnen kennisonderhoud op soortgelijke wijze inrichten.
Grandfathering
De ESMA-richtsnoeren verbieden helaas expliciet grandfathering - niet alleen voor retail maar ook voor institutioneel. Dat betekent dat voor naleving van de nieuwe regels iedereen daaraan moet voldoen en bestaande situaties niet worden ontzien. ESMA stelt bovendien dat met langjarige ervaring geen gaten in de vereiste basiskennis kunnen worden gecompenseerd. Dat moet aantoonbaar met toetsen worden ingevuld.
- ‘Kandidaat-geregistreerde’: DSI heeft besloten voor de nieuwe MiFID II vakbekwaamheid inventarisatie te gaan werken met het begrip ‘kandidaat-geregistreerde’. Kandidaten krijgen zo spoedig mogelijk te horen welke eventuele hiaten er ten opzichte van de ESMA vakbekwaamheidseisen zijn. DSI zal daarvoor oplossingen aanreiken.
- Reeds geregistreerde personen: besloten is dat iedereen in het DSI register die in de periode 2013-2015 een kennis en vaardigheidstoets (PIT) institutioneel heeft afgelegd, nu geen nieuwe PIT toets hoeft af te leggen. Deze groep heeft in het verleden tevens een DSI integriteitstoets afgelegd. Wel zal in deze maand januari worden beoordeeld in welke eventuele (kleine) kennishiaten voor deze groep nog zal moeten worden voorzien (bijvoorbeeld de genoemde nieuwe MIFID II klantbedieningsvoorschriften: Know Your Customer rules (KYC); anti witwas regels e.d.). Oplossingen daarvoor zullen z.s.m. via DSI volgen.
- Nieuwe DSI registraties: instellingen die vakbekwaamheid van hun mensen via DSI willen laten borgen, doen er goed aan zich direct aan te melden bij DSI. Registratie en intake van hun mensen kan dan later volgen. Voor kandidaat-geregistreerden geldt dat zij allemaal ook de standaard DSI screening zullen moeten doorlopen. Dit betreft een algemeen antecedenten onderzoek, verklaring goed gedrag e.d.
- Voor personen die zich voor eerste registratie bij DSI aanmelden, geldt dat degenen die beschikken over een CFA-VBA charter als ‘kandidaat-geregistreerde’ worden ingeschreven.
- Accreditatie van post doc opleidingen: naast CFA-VBA zal DSI andere post-doc opleidingen kunnen accrediteren, die ook een inschrijving in het ‘DSI kandidaten register’ opleveren. Het is raadzaam evt. verzoeken tot accreditatie vanuit de financiële instellingen terstond bij DSI in te dienen en niet te wachten op ambtshalve berichten van DSI.
- Voor degenen die niet over een geaccrediteerde (post doctorale) opleiding beschikken, zullen naast de mogelijkheid tot het afleggen van de kwalificerende CFA light toets (CFA Foundation) voor toelating als kandidaat tot het institutionele DSI register, ook alternatieven worden aangeboden. Te denken is aan het volgen van een workshop aan de VU A’dam, met aansluitend een toets. Daar vindt nu overleg over plaats met de VU. Vervolgens zal ook voor deze groep in de loop van 2018 worden gekeken naar verdere ‘deficiënties’, zoals de al genoemde MiFID II klantbedieningsvoorschriften. Daar zal waarschijnlijk in worden voorzien door korte cursusmodules die nog worden ontwikkeld. Dat is aan DSI om verder uit te werken.
Verwachting
De AFM verwacht van alle instellingen dat zij alles in het werk zullen stellen om vanaf 3 januari 2018 te voldoen aan de wettelijke verplichtingen en waar nodig bijvoorbeeld het personeel met klantencontacten onder toezicht van wel gekwalificeerd personeel te laten werken.
